Από το 2006, κάθε χρόνο, τη δεύτερη Πέμπτη του Μάρτη, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Νεφρού. Η ιδέα ξεκίνησε από την Διεθνή Νεφρολογική Εταιρεία (International Society of Nephrology-ISN) και στον εορτασμό παίρνουν μέρος σήμερα πολλές δεκάδες Εθνικές Εταιρείες Νεφρολογίας. Από τις πρώτες που συμμετείχαν και μάλιστα πολύ ενεργά, ήταν η Ελληνική Νεφρολογική Εταιρία (ΕΝΕ), η οποία διοργανώνει εκδηλώσεις με σκοπό την ενημέρωση των πολιτών στο τεράστιο πρόβλημα της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (ΧΝΝ) το οποίο τα τελευταία 15-20 χρόνια έχει πάρει σχεδόν επιδημικές διαστάσεις.

Οι εκδηλώσεις αυτές γίνονται κατά κύριο λόγο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όμως πρέπει να επεκταθούν σε όλη την επικράτεια και αυτό είναι προτροπή τόσο της ΕΝΕ όσο και της ISN.Έχουν γίνει συνεντεύξεις και συζητήσεις σε τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς Πανελλήνιας εμβέλειας και ενημέρωση με ειδικά φυλλάδια σε κεντρικά σημεία των πόλεων. Πρέπει όμως να ενεργοποιηθούν όλα τα Νεφρολογικά κέντρα (Κλινικές, Μονάδες, Τμήματα) σε όλη την Ελλάδα για να υπάρξει μια ευρύτατη ενημέρωση του κοινού για ένα θέμα που, δυστυχώς , παραμένει «άγνωστο» στη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού.

Πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι ο εορτασμός αυτός και η δραστηριότητα που αναπτύσσεται μια ημέρα το χρόνο ενέχει «κινδύνους», όπως συμβαίνει με όλες τις Παγκόσμιες Ημέρες που έχουν καθιερωθεί. Ο κίνδυνος είναι εμφανής: να ασχολούμαστε με το συγκεκριμένο πρόβλημα την ημέρα εκείνη και να το «αγνοούμε» τις υπόλοιπες 364 ημέρες. Επομένως, η εγρήγορση και η δράση πρέπει να είναι συνεχής από όλους τους νεφρολόγους αλλά και από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων (διαβητολόγοι, υπερτασιολόγοι, καρδιολόγοι, οφθαλμίατροι, παθολόγοι κ.α.) που πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο για το θέμα της ΧΝΝ. Άλλωστε οι δύο πρώτες αιτίες είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση (καλύπτουν ένα ποσοστό 50-65%).

Η ΧΝΝ έχει στις περισσότερες περιπτώσεις, «σιωπηλή» διαδρομή και μπορεί να «εμφανιστεί» όταν η βλάβη των νεφρών είναι πολύ προχωρημένη και δεν επιδέχεται αποτελεσματικές παρεμβάσεις, με συνέπεια ο ασθενής να οδηγείται σύντομα σε τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας. Τότε, είναι αναγκαστική η ενταξή του σε θεραπεία υποκατάστασης (μερικής) της νεφρικής λειτουργίας, δηλαδή σε αιμοκάθαρση (τεχνητό νεφρό) ή σε περιτοναϊκή κάθαρση. Βεβαίως, στις περιπτώσεις αυτές θεραπεία εκλογής αποτελεί η νεφρική μεταμόσχευση. Όμως η μεγάλη έλλειψη μοσχευμάτων είναι ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που φαίνεται και στον μικρό αριθμό μεταμοσχεύσεων που πραγματοποιούνται ετησίως στη χώρα μας και χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και στο θέμα αυτό ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση.

Η ΧΝΝ προσβάλλει κατά τη διαδρομή της όλα τα συστήματα και τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού (καρδιά, αγγεία, νεύρα, μάτια κ.α.) με αποτέλεσμα, σε συνδυασμό με την αιτία που την προκάλεσε, πολύ σοβαρές επιπλοκές και συνέπειες για την υγεία του ασθενούς: στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια, επασβεστώσεις αγγείων και περιφερική αγγειοπάθεια, νευροπάθεια, οστικές βλάβες, δερματοπάθειες, κνησμός, υποθρεψία κ.α. Σήμερα, υπάρχουν περισσότεροι από 10.000 ασθενείς με τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας στην Ελλάδα (περίπου 1000 ασθενείς ανά εκατομμύριο πληθυσμού). Όμως οι ασθενείς με ΧΝΝ πριν από το τελικό στάδιο είναι πολλαπλάσιοι, ένα μεγάλο ποσοστό αγνοεί την ύπαρξη της νεφρικής νόσου και το σημαντικότερο, ένας μεγάλος αριθμός από τους ασθενείς αυτούς δεν φτάνει ποτέ σε τελικό στάδιο , δεν καταγράφεται και καταλήγει από αιτίες κυρίως καρδιαγγειακές.
Από αυτά που αναφέρθηκαν, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο κύριος όγκος των προσπαθειών μας πρέπει να εστιαστεί στην πρόληψη της ΧΝΝ. Αυτό γίνεται με τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας του Νεφρού, με την ISN να δίνει κάθε χρόνο το στίγμα της, καθορίζοντας το στόχο : πρόγραμμα έγκαιρης αξιολόγησης της νεφρικής λειτουργίας (Kidney Early Evaluation Program-KEEP), Διάγνωση- Αντιμετώπιση Αρτηριακής Υπέρτασης, Διαβητική Νεφροπάθεια (2010) και τώρα (2011): Καρδιά και Νεφρός. Η ενημέρωση γίνεται με ποικίλους τρόπους και εύστοχα «συνθήματα», κατανοητά και σαφή:

• «ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ ΕΓΚΑΙΡΑ-ΔΡΑΣΕ ΑΜΕΣΑ-ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ»
• «ΔΙΑΒΗΤΗΣ-ΥΠΕΡΤΑΣΗ: ΘΑ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΡΑ Ή ΘΑ…ΠΛΗΡΩΣΕΙΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ; ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ …ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ!!!
• «ΠΡΟΣΤΑΤΕΨΕ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ ΣΟΥ:ΡΥΘΜΙΣΕ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΣΟΥ-ΔΙΑΤΗΡΗΣΕ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΣΟΥ»
• «ΦΡΟΝΤΙΣΕ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΥΣ ΣΟΥ-ΣΩΣΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΟΥ»

Όπως αναφέραμε δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση του πληθυσμού για τους κινδύνους εμφάνισης ΧΝΝ. Έτσι ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση νεφρικής νόσου, μόνο ένας στους 10 διαβητικούς ασθενείς το γνωρίζει, ενώ στο γενικό πληθυσμό το ποσοστό αυτό είναι πολύ σημαντικά μικρότερο. Είναι εμφανές το έλλειμμα ενημέρωσης και επιτακτική η ανάγκη να το εξαλείψουμε το συντομότερο δυνατόν. Χωρίς να «επιμηκύνουμε» το χρόνο, για να μιλήσουμε με όρους της εποχής μας. Αυτό ακριβώς υπόσχεται η ΜΧΑ ΑΚΕΣΙΟΣ με το επιστημονικό της προσωπικό.

ΗΛΙΑΣ Β. ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ
ΝΕΦΡΟΛΟΓΟΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΜΧΑ ΑΚΕΣΙΟΣ
τ.ΕΠ.ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Α.Π.Θ.